In 1949 verscheen ‘Conferentie der dieren’ van Erich Kästner ‘naar een idee van Jella Lepman’ met illustraties van Walter Trier. De ondertitel ‘Ein Buch für Kinder und Kenner’ geeft al aan dat het boek bedoeld is voor kinderen, maar dat het ook volwassenen die zich open opstellen iets te vertellen heeft. In 1957 verscheen er een Nederlandse vertaling (door Renée Belinfante) bij uitg. L.J. Veen te Amsterdam. Een boek dat op het ogenblik uiterst actueel is.
De dieren volgen de verrichtingen en de ‘voortgang’ van de zoveelste conferentie der ministers van buitenlandse zaken. Deze ‘voortgang’ is minimaal. De toestand in de wereld is nog steeds afschuwelijk. In het ‘Nieuw geïllustreerd Saharablad’ lezen we ‘Vier jaren na de oorlog zijn nog altijd duizenden kinderen in Europa, die niet weten waar hun ouders zijn, en talloze ouders, die...’. Een bericht uit de ‘Sahara-Courant’: Vier jaar na de oorlog is het aantal vluchtelingen in West-Duitsland gestegen tot veertien miljoen, hoofdzakelijk oude mensen en kinderen, en dit aantal wordt van maand tot maand groter'. ‘Sahara's Nieuwsblad’ werpt een blik op de toekomst. ‘Vier jaar na de oorlog, die de halve wereld heeft verwoest en waarvan de gevolgen ook thans nog niet te overzien zijn, doen alweer geruchten de ronde over een nieuwe oorlog, die in 't geheim wordt voorbereid en eerdaags...’.
Als er weer eens een conferentie, ditmaal te Parijs, mislukt en deze over vier weken zal worden hervat, neemt Oscar de olifant het initiatief voor een dierenconferentie. De conferentie der dieren wordt geopend door ijsbeer Paul. ‘We zijn hier samengekomen om de kinderen van de mensen te helpen. Waarom? Omdat de mensen zelf deze, hun belangrijkste plicht veronachtzamen. Wij verlangen eenstemmig, dat er nooit meer oorlog, ellende en revolutie komt! Ze moeten ophouden!’
Op hetzelfde moment zitten de staatspresidenten in Kaapstad bijeen voor de zevenentachtigste conferentie. Ze kijken op een televisiescherm naar de openingsrede van de ijsbeer. Een afgezant van de mensen wordt dan naar de dierenconferentie gestuurd om protest aan te tekenen tegen de eisen van de dieren. De dieren weigeren een schriftelijke reactie te geven. ‘Wij zijn niet bij elkaar gekomen om papier vol te kladden, maar om de kinderen te helpen’. De dieren, terneergeslagen door deze reactie, besluiten over te gaan tot hardere maatregelen. De volgende dag blijken alle kinderen verdwenen te zijn. Een delegatie van de dierenconferentie wordt uitgenodigd voor overleg met de mensen. De hele nacht wordt er beraadslaagd. 's Morgens ondertekenen de staatslieden uiteindelijk een verdrag (zie illustratie voor waar zij allemaal voor tekenen).
Hiermee is de eerste en tevens laatste conferentie der dieren ten einde. De deelnemers gaan tevreden naar huis in de veronderstelling dat er nu een werkelijke wereldvrede zal komen. Wat zullen de dieren teleurgesteld zijn als zij zien wat er van al die beloften is waargemaakt en dat er nog steeds oorlogen zijn.
[Jella Lepman is de oprichtster van de Internationale Jugendbibliothek in München en IBBY (International Board on Books for Young People). Beide organisaties hebben als doel kinderen wereldwijd toegang te geven tot boeken van hoge kwaliteit en zich in te zetten om door middel van jeugdliteratuur bruggen te bouwen tussen mensen en culturen.]
Toin Duijx