Boeiende discussie over zwarte mensen in prentenboeken

Op 21 september trotseerden zo’n vijfentwintig SGKJ-vrienden de regen voor de excursie naar het Allard Pierson in Amsterdam (gelukkig is het vanuit de uitgang van de metro maar zo’n dertig meter naar de ingang van het museum), waar we de tentoonstelling over zwarte mensen in prentenboeken gingen bekijken.

Jos van Waterschoot, onze gastheer, van huis uit boekhistoricus en nu conservator bij het museum, vertelde op een boeiende wijze over de Boekhistorische Collecties en Stripcollecties bij het Allard Pierson. De verzamelingen zijn voor een belangrijk deel gericht op ‘beeld’ en men beschikt dan ook over veel illustratiemateriaal. Veel komt binnen via schenkingen. Een voorbeeld daarvan is de collectie Peter van Straaten in 2014. Nog niet zo lang geleden ging hij met zijn auto naar het atelier van Annemarie van Haeringen, en al snel bleek dat er toch echt een grotere auto nodig was om de schenking van haar originelen op te halen. Nog een bijzondere schenking was het omvangrijke archief van stripmaker Gerrit de Jager (1954). Behalve circa 15.000 originele strippagina’s, cartoons en illustraties bevat het archief ook schetsen, ontwerpen, inkleuringen, films, filmcells, merchandising, correspondentie, albums, tijdschriften en zelfs teddyberen (De Jager ontwierp Bob de Beer voor de Bijenkorf). Slechts drie voorbeelden van indrukwekkende schenkingen. En er is nog veel meer, zoals de originelen van de tekenaar van de ‘je weet wel kater’ uit de strip ‘Jan, Jans en de Kinderen’ van Jan Kruis, maar ook van illustratoren uit het verleden.

Ricardo Burgzorg vertelde hoe hij tot zijn verzameling (prenten)boeken met zwarte mensen kwam. Het onderwerp van zijn collectie is de verbeelding van mensen van kleur. De verzameling omvat maar liefst 1.300 prentenboeken waarin zwarte mensen voorkomen. Boeken vanuit de hele wereld, ‘en er ging geen vakantie voorbij of er werd eerst gekeken of daar wel een antiquariaat of een boekenmarkt was, want een collectie is nooit af,’ stelt hij. Steeds doet hij nog de mooiste ontdekkingen en helpen mensen in verschillende landen meezoeken. ‘Een verzamelaar is een jager. Het komt niet bij hem op om te denken: ‘wordt het niet te veel, of wanneer moet ik hier eens mee stoppen? Elke keer blijf ik stuiten op boeken die ik weer zó interessant vind.’ Hij verzamelde eerst objecten, maar al snel stond zijn huis helemaal vol en moest hij zich gaan specialiseren en dat werden (prenten)boeken, want die nemen minder ruimte is. Ricardo gaf aan zich meer te richten op het beeld dan de tekst in boeken. Over zijn verzameling verscheen bij uitg. Hoogland & Van Klaveren een heel boeiend boek dat uitgebreid besproken is in de SGKJ-Nieuwsbrief (https://www.hetoudekinderboek.nl/sites/default/files/SGKJ-Nieuwsbrief%2052_0.pdf).

Tijdens het bekijken van de tentoonstelling vonden interessante discussies plaats naar aanleiding van verschillende boeken. Ricardo gaf bij veel boeken een extra toelichting en bij veel boeken hadden onze SGKJ-vrienden herinneringen aan hun jeugd, toen sommige boeken met zwarte mensen gewoon waren. Het was een levendige excursie.

Toin Duijx