De haring-visscherij brengt schatten in ons land

Het haringseizoen is zaterdag 9 juni van start gegaan met de traditionele Vlaggetjesdag. De haringvisserij was een populair onderwerp voor centsprenten voor kinderen.

Vlaggetjesdag werd in de 18de en 19de eeuw voorafgegaan door Buisjesdag, de dag waarop de buizen (vissersboten) vertrokken om op haring te gaan vissen. Deze traditie werd in Vlaardingen, IJmuiden en Scheveningen gevierd. Een succesvolle haringvangst was erg belangrijk voor de plaatselijke economie en voedselvoorraad en de vissers werden dan ook van harte uitgewuifd door het publiek. De boten werden steeds uitbundiger versierd en de naam Vlaggetjesdag kwam op. In de tweede helft van de 19de eeuw verwaterde het centrale moment van uitvaren en werd Buisjesdag, of Vlaggetjesdag, steeds minder gevierd.

Na de Tweede Wereldoorlog blies het ‘Bedrijfschap voor vis en visproducten’ de Vlaggetjesdag nieuw leven in om de visserij en verkoop van vis te promoten. Tegenwoordig wordt Vlaggetjesdag vooral nog in Scheveningen gevierd als de vissersboten terug zijn gekomen van de haringvangst en de Hollandse Nieuwe per opbod wordt verkocht. De drukte in de haven en de haringhappende visliefhebbers zijn elk jaar op het journaal te zien. Via de prachtige afbeeldingen op oude centsprenten kunnen we zien hoe de haringvangst vroeger werd gevierd.

De centsprent “De haring-visscherij brengt schatten in ons land" bevat afbeeldingen van het uitvaren van de haringvloot, het uitgooien van de netten, de terugkeer met rijke vangst. De koning krijgt de eerste proef van de vangst, de volgeladen boten liggen aan de kade, en de haring wordt uitgevent. Daarna worden de vissen gezouten en gerookt en als vette bokkingen langs de straat verkocht. Op “De nijvre haringvangst” staan achtereenvolgens afbeeldingen van het uitvaren en de terugkomst van de buizen, het uitgooien van de netten, de haring wordt uitgevent, de vissers komen terug, de haring wordt in tonnen gepakt, het Koninklijk gezin krijgt nieuwe haring, en de haring wordt tot bokking gerookt.

“De haringvisscherij” is een boekje met twaalf pagina’s waarop een houtsnede of houtgravure staat met daaronder een vierregelige versje over de werkzaamheden rond de haringvangst: de touwslager, het verstellen van netten, het optuigen van het schip, de bevoorrading, de zeilschepen wachten op de wind, Buisjesdag, het uitwerpen en inhalen van de netten, de schepen lopen binnen, worden gelost en de haring wordt verpakt.

Al te enthousiaste visliefhebbertjes worden toegesproken op deze centsprent met houtsneden van een walvis en elf vissen en schaaldieren: “De walvisch is te groot, om 's middags op te disschen, Kiest kindren, voor uw smaek een soort van andre visschen.”

Deze blog is eerder gepubliceerd op de KB-website.

Karin Vingerhoets