In de KB is van 1 t/m 29 november een mini-expositie te zien ter gelegenheid van 'Nederland Leest'. Naast edities van Erik of het klein insectenboek en andere werken van Bomans zijn er ook twee vitrines met kinderboeken te zien waarin insecten een prominente rol spelen. Deze boeken worden hier toegelicht.
Allemaal beestjes
De insekten en hunne woningen: een boek voor de beschaafde jeugd uit 1836 is één van de oudste insectenboeken die voor kinderen is bestemd. In het voorwoord schrijft de vertaler van dit oorspronkelijk Engelse boekje: “Niets is meer geschikt om eenen weetgierige geest te bekoren en te boeijen en om een gevoelig hart te stemmen tot bewondering van den grooten Maker der Natuur, dan juist dit onderzoek en dit beschouwen zijner kleinste, vaak door onkunde en vooroordeel miskende en verachte schepselen!” In 152 pagina’s worden allerlei insecten beschreven, waarbij ook veel aandacht wordt besteed aan de leerzame eigenschappen van de diertjes: van de liefde van bijen voor hun Koningin tot de ‘meetkunstige’ vaardigheden van de spin en de heldenmoed van mieren.
Deel tien van de reeks Encyclopedie in zegels is De insekten (1957). Andere delen uit deze zeer gevarieerde reeks gaan over bijvoorbeeld Robinson Crusoë, muziekinstrumenten, de Middeleeuwen en gesteenten en mineralen. Elk plaatjesalbum bevat vier pagina’s met in totaal 48 gekleurde plaatjes die uitgeknipt en op de juiste plaatsen in het album geplakt kunnen worden. Deze uitgave bevat uiteenlopende informatie over insecten en zelfs kleurplaten.
Insekten in Aktie (1984) combineert diverse bijzondere boekvormen in één uitgave: het is een pop-up-boek, trekprentboek en flapprentboek in één. Insekten in Aktie bevat leuke pop-ups van een sprinkhaan, mug, mier en libel. Sommige tekstjes en tekeningetjes zitten verstopt onder flapjes en andere tekeningetjes kunnen bewegen door aan een strookje te trekken. Het boek is uit het Amerikaans vertaald. Achterin het boek worden vragen gesteld, maar sommige vragen worden niet beantwoord in het boek.
Het populaire prentenboek Rupsje Nooitgenoeg is sinds 1971 in vele uitgaven, vertalingen en vormen verschenen, soms zelfs inclusief knuffelrupsje. Naast het bekende verhaal over de onverzadigbare rups verschenen er ook prentenboeken in de kenmerkende stijl van Eric Carle over andere beestjes: een spin die het te druk had, een krekel die niet tjirpen kon en een vervelend lieveheersbeestje.
Spelend in de insectenwereld
Erik of het klein insectenboek is niet het enige boek dat verhaalt over een jongen die avonturen beleeft in de insectenwereld. Enkele voorbeelden?
In De reuzenperzik beschrijft Roald Dahl hoe een weesjongetje toverkruid knoeide bij een oude perzikenboom. Behalve een gigantische perzik leverde dat ook evenredig grote insekten op. De jongen reist met de gigantische perzik en de insecten naar New York en beleeft onderweg de nodige avonturen. De reuzenperzik werd in 1961 in Engeland uitgebracht en in 1971 verscheen de eerste Nederlandse druk.
Paul Biegel vertelt in Ik wou dat ik anders was (1e druk 1967) hoe het stuntelige jongetje Anders op zoek gaat naar de Grote Tovenaar. Niet alle dieren zijn aardig voor Anders, maar het lukt hem wel om eindelijk de tafel van zeven onder de knie te krijgen. De mieren zijn stomverbaasd als ze horen dat er na het cijfer zes, hen bekend vanwege het aantal pootjes, nog een cijfer blijkt te komen!
In Vlinderico’s wondere avonturen (195?) speelt Vlinderico de hoofdrol. Deze vlinder, die als jongetje wordt afgebeeld, beleeft avonturen bij de waternimfen en de bijen maar komt dan toch naar huis om netjes zijn school af te maken.
Marga Dekker schreef en tekende Hansje in Mierenland (1947). In dit droomverhaal valt Hansje in slaap en wordt hij zo klein als een mier weer wakker. Een sprinkhaan brengt hem naar Mierenland, waar hij bijvoorbeeld ziet hoe bladluizen gemolken worden.
Hansje in Wonderland (1921), prachtig geïllustreerd door Marie von Minckwitz, gaat over peuter Hansje die voor het eerst buiten komt en de natuur ontdekt. Dit boek is ook volledig digitaal beschikbaar via Het Geheugen.
Links
- Voor meer informatie over de actie 'Nederland Leest': www.nederlandleest.nl.
Deze blog is eerder gepubliceerd op de KB-website.