De taal zelf is aan het woord

Dit jaar verscheen bij uitgeverij Querido de bloemlezing Ik zoek een woord: 167 gedichten over taal om van A tot Z te verslinden, samengesteld door Hans en Monique Hagen voor jong en oud. Het tweetal speurde vier jaar lang naar de mooiste, leukste en opmerkelijkste gedichten over taal in ruim 1400 dichtbundels.

De Koninklijke Bibliotheek verzamelt en bewaart als nationale bibliotheek van Nederland alle publicaties die in Nederland worden uitgegeven: een goede plaats dus om alle kinderpoëzie van deze eeuw en vele bundels uit de vorige eeuw te bekijken! Hans en Monique gaven van tevoren lijsten met aanvraagnummers door en de magazijnmedewerkers zorgden ervoor dat alle titels op tijd klaar lagen. Enkele bezoeken, honderden dichtbundels en vele kopietjes later was het werk in de KB afgerond en wachtte de moeilijke taak om de definitieve selectie te maken.

Het resultaat

Wat mij betreft zijn de samenstellers er met hun selectie uitstekend in geslaagd om een ode te brengen aan taal. De onderwerpen van de gedichten bestrijken de hele breedte van gevleugelde woorden tot wartaal en van letters tot klanken. Zoals de samenstellers zeggen in het voorwoord: "In dit boek is de taal zelf aan het woord". De illustraties van Deborah van der Schaaf verfraaien de bundel zonder de aandacht van de gedichten af te leiden. Op de bladzijden vind je naast tekeningen en grafische grapjes o.a. ook een foto van broodkostjes (pagina 24), een gedroogde bloem (pagina 32) en de afdruk van een theekopje in meel (pagina 140).

109 Dichters

De bundel bevat gedichten van Joke van Leeuwen, Willem Wilmink, Tjitske Jansen, Erik van Os, Ted van Lieshout, Drs. P, Johanna Kruit, Gummbah, Vasalis, Sjoerd Kuyper, Edward van de Vendel, K. Schippers, Ivo de Wijs, Jules Deelder, Bette Westera, Martinus Nijhoff, Toon Hermans, Bart Moeyaert, Koos Meinderts en nog 90 anderen. Aan al deze mensen moest toestemming gevraagd worden om hun werk te mogen opnemen en dat was zeker bij overleden dichters vaak een fikse klus. Hans vertelt op zijn website over vier van zulke speurtochten.

Meer (met) gedichten

Hans en Monique bedachten 19 lesideeën bij Ik zoek een woord. Deze verwerkingsopdrachten en taalexperimenten zijn leuk voor in de klas, maar ook een aanrader voor een regenachtige thuismiddag in de kerstvakantie.

Wilt u nog meer kindergedichten lezen? Gerrit Komrij stelde in 2007 op basis van de KB kinderboekencollectie de bloemlezing De Nederlandse kinderpoëzie in 1000 en enige gedichten samen. Deze dikke bundel bevat gedichten uit vijf eeuwen literatuurgeschiedenis.

Deze blog is eerder gepubliceerd op de KB-website.

Karin Vingerhoets